Jak rozpoznać wiertła do metalu?

Jak rozpoznać wiertło?

Umiejętność rozpoznawania wierteł jest kluczowa jeśli chcemy wykonywać pracę w określonym materiale. Zidentyfikowanie wiertła do metalu nie jest trudne, przed zakupem warto zerknąć na podstawowe cechy, którymi się charakteryzują, aby praca była szybka i efektywna. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się temu, jak rozpoznać właściwe wiertło do metalu, aby osiągnąć najlepsze rezultaty w pracy. Poznajmy tajniki selekcji narzędzi, które pozwolą nam wykonywać prace z metalem.

Jaki materiał wiertła do metalu? HSS, kobalt, tytan?

Przede wszystkim wiertła do metalu charakteryzują się specjalną konstrukcją i materiałem wykonania. Wiertła do metalu są zazwyczaj wykonane z wysokogatunkowej stali, najczęściej jest to stal szybkotnąca (HSS). Materiał, z którego wykonane jest wiertło bardzo często jest dodatkowo wzmacniane kobaltem (HSS-Co lub HSS-E) lub pokrywane powłoką azotku tytanu (HSS-TiN). Wiertła te zazwyczaj mają inny, złoty kolor. Odpowiedni materiał sprawia, że są one odporne na wysokie temperatury i nacisk, co ma kluczowe znaczenie przy wierceniu otworów w twardych materiałach pozwalając na zachowanie precyzyjnej pracy. Dodatki takie jak kobalt czy azotek tytanu doskonale wzmacniają wiertło, które jest w stanie poradzić sobie z twardym materiałem takim jak stal nierdzewna oraz zwiększają szybkość skrawania, zachowując pierwotne właściwości wiertła. Bardzo ważne jest, aby wiertło kobaltowe posiadało 5% dodatku kobaltu dla zmaksymalizowania powyższych efektów.

HSS-Co-TiN - w ofercie DEDRY znaleźć można jednak coś wyjątkowego: wiertła do metalu ze stali szybkotnącej z domieszką kobaltu oraz powłoką azotku tytanu (HSS-Co-TiN). Dzięki połączeniu tych materiałów, opisywane wiertła cechują się wyjątkową szybkością wiercenia w metalu oraz żywotnością, nawet przy ich seryjnym wykonywaniu. Przekonaj się sam i przetestuj wiertło kobaltowe TiN DEDRA.

Czym jest kąt wierzchołkowy wiertła?

Kształt i konstrukcja także wiele mówią nam o wiertle. W przypadku wiertła do metalu, warto przyjrzeć się na początek jego końcówce. Wiertła do metalu posiadają specyficzny kąt wierzchołkowy, który wynosi zazwyczaj od 118 do 135 stopni. Kąt wierzchołkowy to istotny parametr, jest w stanie określić do jakiego metalu wiertło będzie odpowiednie, a właściwy dobór sprawi, że praca będzie szybsza i wydajniejsza.

• Kąt wierzchołkowy 118 stopni: Wiertła o kącie wierzchołkowym 118 stopni są powszechnie stosowane do wiercenia w miękkich metalach, tzw. metalach kolorowych takich jak aluminium czy miedź. Są również stosunkowo wszechstronne i mogą być używane w wielu różnych materiałach.
• Kąt wierzchołkowy 135 stopni: Wiertła o większym kącie wierzchołkowym, na przykład 135 stopni, często są bardziej odporne na zużycie i bardziej efektywne w przypadku wiercenia w twardszych materiałach, takich jak stal. Ten rodzaj wiertła jest bardziej agresywny i może lepiej radzić sobie z twardymi powierzchniami. 

Ostateczny wybór kąta wierzchołkowego zależy od rodzaju metalu, który jest wiercony oraz warunków pracy. Ważne jest, aby dostosować wiertło do konkretnych wymagań zadania, a także pamiętać o innych czynnikach, takich jak prędkość obrotowa, chłodzenie i właściwy nacisk podczas wiercenia. Różne kąty wierzchołkowe są projektowane w celu optymalizacji procesu wiercenia w zależności od warunków, więc dobór odpowiedniego wiertła może znacząco wpłynąć na efektywność pracy.

HSS-G, HSS-R co oznacza?

Często na wiertłach lub opakowaniach można znaleźć dodatkowe oznaczenia ułatwiającej rozpoznanie cech wiertła do metalu. Postaramy się w skrócie opisać co dany skrót oznacza:

• HSS-R (roll-rolled – skręcane) to wiertło ze stali szybkotnącej, które podczas produkcji wykonane zostało ze skręcenia rozgrzanego, stalowego pręta o większej średnicy. Skręcony pręt następnie poddawany jest szlifowaniu. Ta metoda pozwala na zmniejszenie kosztów produkcji (mniej odpadów), ale niesie ze sobą skutek osłabienia wewnętrznej struktury wiertła, które jest bardziej podatne na temperaturę oraz uszkodzenia mechaniczne.
• HSS-G (ground – szlifowane) to wiertło ze stali szybkotnącej, które zostało wykonane z pręta o średnicy wiertła. Pręt jest poddawany szlifowaniu, specjalne maszyny usuwają zbędny materiał, wykonując spiralny rowek tzw. łysinkę. Ta technologia jest wymagająca i droższa, ale pozwala zachować specyfikę i właściwości materiału pręta, które podczas podgrzewania i skręcania jak w przypadku wierteł HSS-R są pogarszane.

Wszystkie wiertła do metalu w ofercie DEDRA są wykonane w technologii HSS-G czyli szlifowane. Zachowują więc one pierwotne cechy materiału z którego zostały wykonane, dzięki czemu ich wytrzymałość, żywotność oraz szybkość wiercenia jest wysoka.

Warto wspomnieć jeszcze o jednym oznaczeniu, które bardzo często możemy spotkać na opakowaniach wierteł.

Czym jest norma DIN?

Często na opakowaniach wierteł możemy spotkać się również z oznaczeniem DIN. Czym jest i co oznacza ten symbol?

Norma DIN (Deutsche Industrie Normen) to system norm opracowany przez Niemiecki Instytut Normalizacyjny. Normy DIN określają jednolite standardy dla produktów, procedur i usług w celu ułatwienia wymiany informacji między producentami, dostawcami a klientami. Normy DIN określają specyfikacje dotyczące wymiarów, materiałów, kształtu ostrza, kąta skrętu i innych parametrów. Najpopularniejsza jest norma DIN 338 określa wymagania dotyczące wierteł do metalu o cylindrycznych trzpieniach i ostrzach spiralnych. Określa wymiary, kształt i kąty ostrzy.

Rodzaje wierteł do metalu.

Powyżej wspomnieliśmy od czego zacząć i jak rozpoznać, że konkretne wiertło jest przeznaczone do metalu. Warto teraz przyjrzeć się rodzajom wierteł:

• Wiertła spiralne – najbardziej popularne na rynku wiertła przeznaczone do prac ogólnych z metalem, spiralny kształt wiertła doskonale odprowadza urobek na zewnątrz. Kształt i długość tego wiertła umożliwia wiercenie głębokich otworów.
• Stożkowe - inaczej nazywane stopniowym lub choinką to wiertło bardzo uniwersalne. Posiada kilka stopni, które umożliwiają wiercenie otworów o różnych średnicach za pomocą jednego narzędzia. Możesz stopniowo zwiększać średnicę otworu, przechodząc od mniejszej do większej części wiertła. Przeznaczone są głównie do niezbyt grubych materiałów jak blachy, profile, czy cienkościenne konstrukcje stalowe.
• Otwornice do metalu – wyróżnić należy również otwornice do metalu jak otwornica bimetalowa DEDRA 08W014. Dzięki specyficznej konstrukcji otwornice umożliwiają prace w różnorakich materiałach jak: metal, stal nierdzewna, metalach nieżelaznych, aluminium, drewnie czy w plastiku. Ze względu na kształt, stosuje się je do cienkich materiałów, aby wykonać otwór o znacznej średnicy.

Poniżej wiertła podzielone na konkretne materiały, o których wspominaliśmy wcześniej, warto dopowiedzieć o nich kilka słów więcej:

• Wiertła HSS są to najbardziej powszechne wiertła do metalu wykonane z wysokogatunkowej stali szybkotnącej (High-Speed Steel - HSS). Nadają się do ogólnego wiercenia otworów o różnych średnicach w metalu. Dostępne w różnych długościach i średnicach.
• Wiertła kobaltowe – Wiertła kobaltowe to najczęściej wiertła ze stali HSS z domieszką kobaltu, zazwyczaj ok 5%. Wiertła kobaltowe są bardziej odporne na ścieranie i zużycie niż tradycyjne stopy stali, co sprawia, że są mniej podatne na proces skrawania się i utrzymują ostrość dłużej. Kobalt utrzymuje swoje właściwości mechaniczne w warunkach wysokich temperatur, co czyni wiertła kobaltowe bardziej trwałymi w porównaniu do tradycyjnych wierteł. Wiertła kobaltowe są zazwyczaj używane do wiercenia w twardych materiałach, takich jak stopy metali, stali nierdzewnej czy tytanu.
• Wiertła tytanowe - wykonane z wysokostopowej stali szybkotnącej (HSS), dość często posiadają dodatki stopów kobaltu a ich nazwa pochodzi od użytej powłoki z azotku tytanu która poprawia wytrzymałość i odporność na korozję.

Jak ostrzyć wiertła do metalu?

Ostrzenie wiertła do metalu jest ważne jeśli chcemy przedłużyć jego żywotność i poprawić jakość wiercenia. Możemy zrobić to sami jeśli odpowiednio się do tego przygotujemy. Na rynku dostępne są gotowe ostrzałki do wierteł, które znacząco ułatwiają zadanie. Jednakże można wiertła ostrzyć samemu. Pamiętaj jednak, że proces ten wymaga precyzji i ostrożności, podstawą jest zadbanie o bezpieczeństwo – okulary i rękawice ochronne to absolutne minimum. Ręczne ostrzenie wiertła do metalu wymaga doświadczenia oraz zaopatrzenia się w odpowiednie narzędzia.

Bezpieczeństwo: załóż odpowiednie środki ochrony, takie jak okulary ochronne i rękawice, aby zabezpieczyć się przed iskrami, ewentualnymi odpryskami i ostrymi krawędziami.
Sprzęt i narzędzia: będziesz potrzebować szlifierki stołowej z tzw. kamieniem, czyli tarczą szlifierską do ostrzenia wierteł, a także wiertła do metalu, które chcesz naostrzyć.
Ustawienie kąta ostrzenia: spróbuj utrzymać pierwotny kąt ostrzenia wiertła. Zazwyczaj wynosi on od 118 do 135 stopni. Przeczytaj informacje dostarczone przez producenta wiertła, aby dowiedzieć się, jaki jest zalecany kąt ostrzenia dla danego modelu.
Ostrzenie: włącz szlifierkę i delikatnie przesuwaj wiertło wzdłuż tarczy szlifierskiej, utrzymując stały kąt. Rób to stopniowo i równomiernie, aby utrzymać równomierne ostrze. Unikaj długotrwałego kontaktu wiertła z tarczą, aby uniknąć nadmiernego nagrzewania.
Chłodzenie: jeśli wiesz, że wiertło się nagrzewa, zatrzymaj proces ostrzenia i schładzaj wiertło w wodzie lub oleju, aby utrzymać odpowiednią temperaturę.
Kontrola jakości: po ostrzeniu sprawdź jakość ostrza, korzystając z lupki lub innych narzędzi pomiarowych. Upewnij się, że ostrze jest równe i symetryczne.
Usuwanie zadziorów: po zakończeniu ostrzenia, sprawdź, czy na krawędzi wiertła nie ma zadziorów. Jeśli są, użyj specjalnego pilnika lub gratownika, aby je usunąć.

Pamiętaj, że istnieją również elektryczne ostrzarki do wierteł, które mogą ułatwić proces ostrzenia. Jednak ważne jest, aby zachować ostrożność i stosować się do zaleceń producenta, aby uniknąć uszkodzeń narzędzi.

Pamiętaj, że ostrożność i umiejętności są kluczowe. Jeśli nie masz doświadczenia w ostrzeniu narzędzi, zawsze możesz skorzystać z usług profesjonalnego serwisu narzędziowego.  

Przy wyborze wiertła do metalu, istotne jest dostosowanie rodzaju wiertła do konkretnego zadania oraz rodzaju metalu, który ma być wiercony. Ważne jest również przestrzeganie norm dotyczących bezpieczeństwa i obsługi narzędzi. Jeśli masz konkretny rodzaj wiertła na myśli, warto skonsultować się z dostawcą lub specjalistą w dziedzinie narzędzi, aby uzyskać dokładne informacje.